Verzakking Na Bevalling - Mag Ik Nog Sporten?

Een verzakking komt veel voor: 3-6% van vrouwen heeft klachten en zoekt hierbij hulp, maar bij vaginaal onderzoek blijkt wel 41-50% van de vrouwen een verzakking te hebben. Dat betekent simpelweg dat van alle volwassen vrouwen die nu onderzocht zou worden, waarschijnlijk de helft een vaginale verzakking heeft. 

Bij een verzakking komen de blaas, de baarmoeder en/of de endeldarm lager in het bekken te liggen. Hoe kan het dat zoveel vrouwen een verzakking hebben, zonder dat ze dat weten? Onder andere omdat een verzakking heel klein kan zijn. Je merkt er vaak niets van. Er zijn 4 stadia (1-4) en hoe hoger het getal, hoe ernstiger een verzakking. Maar zelfs een "ernstige" verzakking kan a-symptomatisch zijn. Dat wil zeggen: je hebt er geen last (symptomen) van. 

Wat is de oorzaak van een vaginale verzakking?

Het eenvoudige antwoord is: veel en langdurige druk in de buikholte en op de bekkenbodem. Een verzakking na een bevalling is een voorbeeld van beide: langdurige druk op de bekkenbodem (zwangerschap) en dan excessieve druk, soms lang (lange persfase) druk tijdens de bevalling. 

Het meer genuanceerde antwoord is: niemand weet het zeker. Een vaginale bevalling is zeker een risico factor. Maar er zijn een hele hoop risicofactoren - die logisch klinken-, maar in het ene onderzoek wél een verband laten zien, maar het andere niet. Voorbeelden hiervan zijn:

• Genetische aanleg
• Obesitas
• Hypermobiliteit
• Chronische obstipatie
• Bevalling met tangverlossing
• (Hogere) leeftijd 
• Lage sociaal-economische status
• Fysiek zwaar werk doen

Een verzakking heeft waarschijnlijk meerdere risicofactoren en de oorzaak is bij iedereen een andere mix van factoren. Misschien heb je genetische aanleg én een lange persfase, of heb je een laag sociaal-economische status én zwaar fysiek werk. Et cetera.  

Waarom moet ik me überhaupt druk maken om een vaginale verzakking?

Dat hoef je niet. Als je geen klachten hebt, zou ik me er in ieder geval zeker niet druk om maken. Maar als je klachten hebt, dan wil je daar natuurlijk vanaf. 

Klachten bij een verzakking na een bevalling zijn vaak: 

• Het gevoel dat er iets uit je vagina komt (wat bij een stadium 4 verzakking ook zo is)
• Een zwaar gevoel in je onderbuik
• Een drukkend gevoel in de vagina
• Urineverlies
• De blaas niet helemaal kunnen legen
• Vaak moeten plassen
• Verlies van ontlasting
• Verstopping of het gevoel de darm niet helemaal te kunnen legen
• Pijn bij het vrijen

Wat het complex maakt, is dat bijna al deze klachten ook veroorzaakt kunnen worden door iets anders. Zo kan een slecht functionerende bekkenbodem, los van de verzakking, op zichzelf urineverlies veroorzaken. Met andere woorden: je kan een verzakking hebben én deze klachten, maar dat betekent nog niet dat de klachten worden veroorzaakt dóór de verzakking. 

Mag ik wel sporten als ik een verzakking heb?

Ik krijg er een punthoofd van als vrouwen van de bekkenfysio te horen krijgen dat ze niet meer mogen sporten, omdat ze een verzakking hebben. NATUURLIJK mag je sporten als je een verzakking hebt. En nee, dat doe je niet 4 weken na je bevalling, op volle kracht, zonder een plan. Maar je bent niet voor de rest van je leven uitgeschakeld simpelweg omdat je een verzakking hebt. Ook niet als je de verzakking met behulp van oefeningen niet kan herstellen (wat bij een verzakking in stadium 3 of 4 vaak het geval is).

De reden dat een fysio sporten afraadt, is de aanname dat het slecht is voor een verzakking als de druk op je bekkenbodem toeneemt. En bij veel sporten gebeurt dat. Met name krachttraining en hardlopen zitten in het verdomhoekje, vanwege de hoge druk (krachttraining) en de repetitieve impact (hardlopen).

Er is alleen veel mis met de redenatie dat je moet stoppen met sporten als je een verzakking hebt. En ik zal uitleggen waarom.

Sporten is gezond 

Laten we beginnen met een simpel feit: sporten is gezond. En niet sporten is een risico: een risico op botontkalking, overgewicht, verlies van spiermassa, diabetes en hart- en vaatziekten en kanker bijvoorbeeld. Dus áls sporten het risico op het verergeren van je klachten vergroot - en dat gaan we zo nog bekijken - dan nog betekent dit niet dat je dan dus maar niet moet sporten. Dat brengt namelijk andere, potentieel levensbedreigende risico's met zich mee.   

Wat is te veel druk?

Als de aanname is dat sporten de druk in de buikholte en op de bekkenbodem vergroot, dan moeten we weten hoeveel druk te veel druk is. Want opstaan uit een stoel vergroot ook de druk (meer als je je handen bij het opstaan op je knieën zet dan als je met je handen voor je opstaat trouwens, doe met die informatie wat je wil). Je kind optillen vergroot ook de druk. 

Druk is dus onvermijdelijk. 

Als je niet weet wat te veel druk is, kan je onmogelijk een lijn trekken van wat je wel en niet mag doen. 

Je kan leren omgaan met druk, als je dat tenminste traint

Met de juiste techniek kan je de druk op je bekkenbodem uitstekend leren managen. Zo deadlift ik mét een verzakking probleemloos 8 x 80 kilo. Hiervoor heb ik mijn lifttechniek wel moeten aanpassen: van volle bak adem vast vóór mijn zwangerschappen (wat de meeste stabiliteit en kracht geeft), naar uitblazen op de lift en de bekkenbodem tegelijkertijd aanspannen. 

Als je nooit traint, dan kan je dit ook niet leren en is je kind optillen misschien al een reden om druk op je bekkenbodem te zetten (omdat je geen handvatten hebt om dit te voorkomen).  

Je hebt druk nodig om sterker te worden

Als je vanaf nu uit het niets iedere dag 20 km gaat hardlopen is het risico op overtraining en blessures groot. Je wordt er geen betere loper van, want door zo onbezonnen te werk te gaan moet je stoppen voordat je goed en wel begonnen bent. 

Maar als je vanaf nu iedere dag op de bank blijft zitten, wordt je gegarandeerd ook geen betere loper. 

Zo is het ook met je bekkenbodem: een beetje druk kan echt geen kwaad. Je kan liggend op je rug kegels doen, maar een bekkenbodem die moet leren om schokken op te vangen, moet niet compleet weggehouden worden bij schokken. 

Je bent tot op zekere hoogte belastbaar en die belastbaarheid moet je vergroten. Niet alleen (maar ook zeker) met isolatie oefeningen voor de bekkenbodem, maar óók door de activiteiten die je wil doen weer op te bouwen. 

Niemand weet zeker of sporten een verzakking verergert

Last but not least: verergert sporten überhaupt je verzakking?

Daar is geen bewijs voor. Je kan dus maar op 1 ding sturen:

Verergert deze activiteit mijn klachten? Of verergert deze activiteit mijn klachten niet? 

Verergeren je klachten? Dan hoef je er nog steeds niet mee te stoppen. Voor veel klachten kan je een oplossing vinden, van timing van het sporten (begin van de dag, als de bekkenbodem nog "fris" is) tot het gebruik van hulpmiddelen als een pessarium. Van het aanleren van de juiste ademhaling tot het verkorten van je looppassen tijdens het hardlopen. 

Er zijn talloze mogelijkheden. Maar niet sporten is in mijn ogen géén mogelijkheid. 

Conclusie: met een verzakking na je bevalling kan je prima sporten

Sporten is gezond en heeft vele voordelen. De voordelen van sporten zijn veel groter dan de potentiële risico's van sporten voor een verzakking. Bovendien kan je deze risico's minimaliseren:

• Zorg voor een goede balans tussen belasting en belastbaarheid (in normaal Nederlands: ga niet meteen als een malle sporten, maar bouw goed op en geef je bekkenbodem tijd om te herstellen tussen je sportsessies in)
• Leer de druk op je bekkenbodem te managen 
• Train je bekkenbodem om met een hogere belasting om te kunnen gaan (zowel geïsoleerd als voor/tijdens de sport die je graag doet)
• Gebruik eventueel een hulpmiddel om klachten te verminderen (bijvoorbeeld een pessarium)

Leren omgaan met een verzakking? In de online cursus Mamafit Afterbirth leer ik je de juiste (ademhalings)technieken aan om weer kracht te kunnen zetten zonder neerwaartse druk op je bekkenbodem te zetten. Je probeert het 7 dagen gratis.