Opgezette Of Opgeblazen Buik Na De Zwangerschap: Hoe Komt Het En Wat Kan Je Eraan Doen?

Meer dan de helft van mijn klanten heeft na de zwangerschap opmerkelijk vaak last van een opgezette of opgeblazen buik. Hoe kan het dat je na een bevalling vaker zulke klachten hebt dan ervoor? 

Als je Googlet op "opgezette buik" kom je bij artikelen uit waar gasvorming als de voornaamste boosdoener wordt aangewezen. Maar uit onderzoek blijkt dat gasvorming in veruit de meeste gevallen niet verklaart waarom de buik zo ver opzet: de buik zet verhoudingsgewijs meer op dan de hoeveelheid gas die wordt gevormd. 

Wat is er dan wel aan de hand?

Een opgezette buik doordat het middenrif daalt

Heel kort samengevat: een opgezette buik wordt in de meeste gevallen (grotendeels) veroorzaakt door een slechte coördinatie tussen het middenrif en de buikspieren.

Normaalgesproken werken je middenrif en buikspieren goed samen: als de inhoud van je buik toeneemt, ontspant het middenrif zich (en beweegt omhoog) en neemt de spanning op de buikspieren iets toe. 

Bij mensen die last hebben van een opgezette buik gebeurt het omgekeerde: bij een toename van het buikvolume (bijvoorbeeld door gasvorming) neemt de spanning op het middenrif toe (en komt omlaag) en de spanning op de buikspieren juist af.

Dit resulteert in een verschuiving van de buikinhoud naar beneden en naar voren, wat zichtbaar wordt als een opgeblazen buik.

Zwakke buikspieren en een opgezette buik

Het bovengenoemde onderzoek uit 2019 was niet het eerste onderzoek dat een verband vond tussen een het functioneren van de buikspieren en het hebben van een opgezette of opgeblazen buik. Al in 1994 werd er een interessante ontdekking gedaan: een derde van de onderzochte personen met klachten kon geen enkele sit-up doen. De buikspieren waren simpelweg te zwak. 

Het advies van de onderzoeker was dan ook heel concreet: laat patiënten met klachten hun buikspieren versterken!

De invloed van een zwangerschap op de coördinatie tussen buikspieren en middenrif

De reden dat vrouwen na een zwangerschap zoveel vaker last hebben van een opgezette buik is aan de hand van twee bovenstaande theorieën goed te verklaren.

Want wat gebeurt er tijdens een zwangerschap?

1. De buikwand verslapt (voor hele goede redenen). De rechte buikspieren worden langer en dunner (tot 115% van de normale lengte), de peesplaat die de rechte buikspieren met elkaar verbindt wordt dunner en rekt op (een diastase) en ook de overige buikspieren (binnenste en buitenste schuine buikspieren en dwarse buikspieren) worden slapper. 
2. De ademhaling verhoogt, omdat het middenrif niet meer goed naar beneden kan. Hierdoor ontstaat een nieuw ademhalingspatroon, waarbij het middenrif en de bekkenbodem "verstijven" en niet meer over de volledige lengte kunnen aan-en ontspannen. 

Als de buikwand na de zwangerschap zijn spanning niet terug krijgt en het ademhalingspatroon blijvend verstoord is, dan heb je dus een perfecte mix voor een verkeerde coördinatie tussen middenrif en buikspieren. 

Veel aankomen tijdens de zwangerschap en het effect op een opgezette buik

Een ander interessant verband dat onderzoekers vonden, was dat veel mensen met klachten in het jaar ervoor minimaal 4,5 kilo waren aangekomen. Zwangerschapskilo's anyone? Ze kunnen dus bijdragen aan je klachten, al is het mechanisme erachter niet helemaal duidelijk. Mogelijk zorgt een plotselinge, grote toename van buikvet rondom de organen ervoor dat er te weinig ruimte overblijft voor het goed verwerken van voeding. 

Andere factoren die bijdragen aan een opgezette of opgeblazen buik

Het is belangrijk om te begrijpen dat gasvorming de mate van opzetten niet kan verklaren. Dat wil zeggen: de hoeveelheid gas die in de darmen zit is kleiner dan de mate waarin de buik uitzet.

Maar dat wil niet zeggen dat gasvorming irrelevant is. Gasvorming lijkt de trigger te zijn die ervoor zorgt dat je middenrif in de kramp schiet en je buikwand teveel ontspant. Gasvorming voorkomen is dus sowieso een goed idee. 

Als je voor je zwangerschap geen klachten had en na je zwangerschap wel, dan is het goed om in kaart te brengen welke eetgewoontes je hebt veranderd.

Ik kan je in ieder geval 1 hint geven: misschien ben je sneller gaan eten en minder goed gaan kauwen. Als moeder zit rustig eten er immers niet meer in. Dat is de meest voor de hand liggende verandering. Maar er zijn talloze triggers voor gasvorming, waaronder:

• Voedselintolerantie
• Plotseling veel meer vezels eten
• Te weinig vezels eten/obsitpatie
• Koolzuurhoudende dranken
• Alcohol
• Heel vet eten
• Veel suiker eten
• Gebruik van zoetstoffen
• Stress

Kort samengevat: alles waar je darmen overstuur van kunnen raken. 

Wat kan ik doen bij een opgezette of opgeblazen buik 

Er zijn 5 structurele oplossingen en er is 1 acute oplossing om klachten direct te verlichten.

Structurele oplossingen zijn:

1. Je ademhalingspatroon verbeteren (voor een goede samenwerking tussen middenrif en buikspieren)
2. Je buikwand versterken
3. Rustig eten en goed kauwen
4. Na iedere maaltijd 10-15 minuten wandelen
5. Eventueel je voedingspatroon aanpassen 

Een acute oplossing bij klachten is het doen van ademhalingsoefeningen, waarbij je twee keer zo lang uitademt als inademt. Dit brengt je lichaam in een staat van ontspanning, activeert de buikspieren en ontspant het middenrif. 

Hoe versterk je jouw buikwand na de zwangerschap?

Ik leer mijn klanten altijd eerst een goede 360 graden ademhaling aan (in mijn online programma Mamafit Afterbirth loop ik je hier stap voor stap doorheen) en werk vanuit die ademhaling toe naar het aansturen en versterken van de buikspieren.

Die volgorde is niet uit de lucht gegrepen: met een goed ademhalingspatroon zorg je ervoor dat je middenrif, je buikspieren en je bekkenbodem weer goed samenwerken. Dat is niet alleen belangrijk om een opgezette buik te voorkomen (dat is wel mooi meegenomen;), maar ook belangrijk om, als je de buikspieren gaat trainen, voorkomt dat er teveel druk op je bekkenbodem (en een eventuele diastase) ontstaat. 

Bovendien is het een hele makkelijke manier om je buikspieren weer "onder controle" te krijgen. Als je buikspieren na de bevalling aanvoelen als pudding en de connectie compleet weg is, dan is je buikspieren leren aanspannen met behulp van je ademhaling de beste route. 

Daarnaast helpt een rustige ademhaling je lichaam te ontspannen. Niet toevallig noemen we dit ook wel "in een staat van rest and digest brengen". Om je eten te verteren, moet je ontspannen zijn. Bij stress heeft je lichaam geen tijd om aan eten verteren te denken. Niet optimaal verteren kan weer leiden tot gasvorming. 

Kortom: met een goed ademhalingspatroon sla je twee vliegen in één klap: je leert je buikspieren ermee aansturen en aanspannen en je brengt je lichaam in een staat van ontspanning, zodat je gasvorming vermindert. 

Conclusie: deze factoren dragen bij aan een opgezette of opgeblazen buik

Gasvorming wordt het vaakste als reden gegeven. Maar de belangrijkste oorzaak is een slechte coördinatie tussen het middenrif en de buikspieren, waardoor de inhoud van de buikholte naar beneden en naar voren wordt geduwd.

Andere factoren zijn:

• Zwakke buikspieren
• Meer dan 4,5 kilo aan zijn gekomen in het jaar ervoor
• Slecht kauwen/haastig eten
• Stress
• Je eetpatroon 

Als jij sinds je zwangerschap vaker last hebt van een opgezette of opgeblazen buik dan kan Mamafit Afterbirth je helpen om van deze klachten af te komen. In Mamafit Afterbirth leer je een 360 graden ademhaling aan en leer je hoe je de buikspieren weer kan versterken, zonder hierbij overmatige druk te zetten op je bekkenbodem of een eventuele diastase.