Lichamelijk Herstel Na Een Miskraam

We kunnen er niet omheen, want naar schatting een kwart van alle vrouwen krijgt er in haar leven een keer mee te maken: een miskraam. Hoe herstel je van een miskraam? Dat is een belangrijke vraag, zeker als je heel graag (zo snel mogelijk) opnieuw zwanger wil worden. 

Waarom krijg je een miskraam?

Als je zelf een miskraam hebt gehad, wil je altijd weten waarom. En je krijgt zelden antwoord op die vraag. Natuurlijk zijn er risico factoren waarvan je (mogelijk) op de hoogte bent: je leeftijd (hoe ouder, hoe groter het risico), je gewicht (zowel over- als ondergewicht verhogen het risico) en roken en drinken verhogen allemaal het risico op een miskraam. Maar de algemene consensus is dat een miskraam een slimme ingreep is van moeder natuur, omdat het vruchtje niet levensvatbaar is.  

Lichamelijke gevolgen van een miskraam

Een miskraam kan op veel manieren verlopen. In het beste geval (voor zover we over zoiets kunnen spreken bij een dergelijk verlies) verlies je het vruchtje en bloed met wat stolsels. Dit ziet eruit als een forse menstruatie en het kan ook zo voelen, met stevige menstruatie krampen. Dit kan, net als een gewone menstruatie, een paar dagen aanhouden.

Belangrijke waarschuwing: het bloedverlies moet snel afnemen (net als bij een gewone menstruatie) en zodra je duizelig wordt, waarschuw je direct je verloskundige of huisarts. 

Hevig bloedverlies bij een miskraam

Net als bij een bevalling, kunnen er ook bij een miskraam wat complicaties optreden. Als er een stukje van het vruchtje achterblijft, en de miskraam dus niet compleet is, kan je (erg) veel bloed verliezen. Vergelijk het maar met een placenta(rest) die na de bevalling achterblijft. Het lichaam wil dat stuk afstoten en dat gaat gepaard met hevig bloedverlies.

Zelf heb ik bij een miskraam na een zwangerschap van 10 weken 1,5-2 liter bloed verloren. Gelukkig komt het niet veel voor, maar als het je wel overkomt, heeft dit invloed op je aanpak voor je lichamelijke herstel na de miskraam (meer hierover later).  

Hoe ziet je lichamelijke herstel eruit?

Het zou stom zijn om je lichamelijke herstel volledig los te zien van je mentale herstel. Als je intens veel verdriet hebt of rondloopt met een (uiteraard compleet overbodig) schuldgevoel, heeft dit invloed op je lichamelijke herstel. Niemand kan jou vertellen hoe verdrietig je mag zijn en hoe lang dat mag duren. En iedereen kan je vertellen dat het niet jouw schuld is, maar misschien stel je jezelf toch voortdurend de vraag "wat als ik...?"

Over het mentale stuk - de angst, het schuldgevoel, het verdriet - kan ik nu alleen zeggen: praat erover, schrijf erover, geef het een plek en doe dit in je eigen tempo. Iedere mama heeft haar eigen pad. Misschien troost jij je met de gedachte dat je niet de enige bent, misschien is dat voor jou slechts een schrale troost.

Ik kon mijn miskraam goed relativeren met de gedachte dat ik nu in ieder geval niet zelf voor de moeilijke keuze zou worden gesteld om bij 20 weken een - eventueel- niet goed ontwikkeld kindje te "houden". Bovendien heb ik al een zoontje, dus ik worstel niet met de angst dat ik kinderloos blijf (een angst die ik goed begrijp! Zeker bij meerdere miskramen).

Iedere situatie is dus anders en het is belangrijk dat je erkent dat je emoties hebt met betrekking tot je miskraam en dat deze emoties je herstel kunnen beïnvloeden. Heb je het gevoel dat je hier niet alleen uitkomt? Ga dan naar je huisarts, verloskundige, of een andere (professionele) vertrouwenspersoon om je hierbij te laten helpen.

Ontspannen en slapen

Lichamelijk (en mentaal) herstel begint altijd met voldoende rust. Ga dus op tijd naar bed (het liefst iedere avond op hetzelfde tijdstip, regelmaat, regelmaat, regelmaat), doe dingen waar je blij van wordt en als je veel piekert: schrijf en praat over dat wat je dwars zit. 

Als je veel bloed hebt verloren, en/of je hebt een curettage gehad (operatieve miskraam), dan heb je meer slaap en rust nodig dan normaal. Onderschat dit niet! Je hebt nu niet alleen te maken met korte zwangerschap (waarbij je soms al inteert op je reserves), maar ook met een wond, bloedarmoede en/of herstel van een narcose. Je bloeddruk kan lager zijn, je kan snel duizelig worden en misschien heb je het sneller koud. Dit zijn allemaal signalen dat je veel rust moet nemen. Geef je lichaam de gelegenheid om aan je herstel te werken.

Eten voor je herstel doe je zo

Zwanger zijn heeft (behoorlijk) wat impact op je lichamelijke gesteldheid (los van het mentale stuk). Wat je strategie voor een vlot herstel is (en hoe snel het herstel gaat), hangt af van een aantal dingen, zoals:

• De duur van de zwangerschap (hoe langer je al zwanger was, hoe meer je mogelijk bent ingeteerd op je reserves)
• Hoe je gegeten hebt tijdens je zwangerschap (misschien was je erg misselijk en heb je nauwelijks kunnen eten)
• Hoe fit je jouw zwangerschap in ging (misschien had je al geen optimale start)
• Hoe de miskraam is verlopen (bloedverlies, eventuele ingreep)

Een aantal belangrijke richtlijnen zijn:

• Eet voldoende producten die rijk zijn aan ijzer en B-vitamines (en als je veel bloed bent verloren, is dit je absolute prioriteit #1, zelfs als je ijzer pillen meekrijgt). Denk aan:
  • Volkoren producten
  • Groene bladgroenten
  • (Rood) vlees.
• Combineer ijzerrijke voeding met voedingsmiddelen rijk aan vitamine C (kiwi, sinaasappel), zodat de ijzer beter wordt opgenomen. Combineer NIET met zuivel, dan wordt de ijzer minder goed opgenomen.
• Eet eiwitrijke producten, zoals magere kwark en gevogelte, om je spieren en organen op niveau te houden. Neem minimaal 1,5 gram eiwit per kilogram lichaamsgewicht per dag (dus als je 70 kilo weegt, eet dan dagelijks 105 gram eiwit). 
  • Een portie magere kwark van 150 gram bevat circa 13 gram eiwit
  • Twee volkoren boterhammen met 2 plakjes kipfilet bevatten circa 12 gram eiwit.
  • Een biefstuk van 100 gram bevat circa 29 gram eiwit.
• Eet veel groente en fruit. Als je dit lastig vindt, maak dan smoothies. Als je veel bloed bent verloren, maak de smoothies zonder zuivel, zodat je zo goed mogelijk ijzer opneemt. En combineer groene bladgroenten met fruit dat rijk is aan vitamine C.
• Ben je vegetarisch en heb je veel bloed verloren? Neem dan contact op met een diëtiste. Plantaardige producten bevatten het minder goed opneembare (non heem)ijzer, en vitamine B12 zit alleen in dierlijke voeding. Beiden vormen een belangrijk component voor herstel van bloedarmoede.

Ik ben zelf nooit zo heel streng met mijn voeding, maar na mijn miskraam had ik heel veel redenen om mijn voeding te optimaliseren. Ik wilde dolgraag zo snel mogelijk weer voor mijn zoontje zorgen (zonder duizelingen), lekker sporten en aan het werk. Vanwege het grote bloedverlies heb ik dan ook tijdelijk een voedingsdagboek bijgehouden en mijn semi-vegetarische leefstijl resoluut opzij gezet. Iedere kruimel die erin ging had een functie (ok, bijna iedere kruimel, ik at heus nog wel eens "lekkers" als een koekje of chocola). Uiteraard is dit niet nodig, zeker als het bloedverlies beperkt is gebleven. "Gewoon" gezond eten, waarbij je alle standaard richtlijnen volgt, is voldoende. 

Bewegen voor je herstel

Bij een "normale" miskraam mag je, zodra je daar zin in hebt, weer gewoon doen wat je altijd deed. Doe dat vooral! Bewegen helpt bij ontspannen, bewegen houdt je fit en sterk en bewegen helpt bij een goede nachtrust. 

Bij een ingreep en/of hevig bloedverlies moet je iets rustiger opbouwen. Ga dus niet meteen 10 kilometer wandelen (om er bij 5 kilometer achter te komen dat je niet meer terug kan), maar bouw het bewegen stap voor stap weer op. 

Wanneer kan en mag je weer zwanger worden?

Je wil een zwangerschap zo optimaal mogelijk in gaan. Dat betekent dat je uitgerust en goed gevoed (voldoende voedingsstoffen) moet zijn. Hoe snel je dit punt hebt bereikt hangt af van de situatie. Onder normale omstandigheden kan je na de eerste normale menstruatie weer "aan de slag" ;). 

In mijn geval, bij stevig bloedverlies, werd aangeraden om minimaal 3 maanden te wachten. Voordat je de bloedarmoede hebt weggepoetst ben je wel even verder. En je wil niet met een achterstand beginnen: zwanger zijn is vermoeiend genoeg zonder tekorten. 

Conclusie: hoe snel gaat lichamelijk herstel na een miskraam?

Snel! In de meeste gevallen ben je er - fysiek gezien - zo weer bovenop. Ondersteun dat herstel met de algemene basisvoorwaarden voor gezond leven: voldoende ontspanning en slaap, goed eten en genoeg bewegen (in deze volgorde). 

Als je een ingreep hebt gehad of veel bloed hebt verloren, dan duurt het wat langer en moet je wellicht iets scherper zijn op je leefstijl. Maar linksom of rechtsom: onze lichamen zijn - ook na een miskraam - ontzettend veerkrachtig, sterk en prachtig. Heb zelfcompassie en zorg voor jezelf. Dan ben je binnen no time weer op de been.